Varant Türleri
Dayanak Varlık | Pay Senedi |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar. |
Avantajlar |
Alım ve satım varantları ile her yükselen ve düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkanı vardır. Yatırımcısına küçük bir sermayeyle kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardır. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızlı bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Ödeme Günü | T+3 |
Vade Sonu Uzlaşma Hesabında Kullanılan Uzlaşı Değeri | İlgili dayanak varlığın, vadenin son günü kapanış seansında gerçekleşen son işlem fiyatıdir. |
Vade Sonu Hesaplaması |
Vade sonu hesaplamasında en önemli detay varantın çarpanıdır (dönüşüm oranı). Bu çarpan varantın kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı taşıdıgını gösterir. Pay varantlarında çarpanlar dayanak varlığa göre farklılık göstermektedir. Örneğin; Çarpanı 0.5 olan 5,00 TL kullanım fiyatlı bir hisse SATIM varantı için |
Dayanak Varlık | BIST30 Endeksi |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar. |
Avantajlar |
Alım ve satım varantları ile her yükselen ve düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkanı vardır. Yatırımcısına küçük bir sermayeyle kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardır. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızlı bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Ödeme Günü | T+3 |
Vade Sonu Uzlaşma Hesabında Kullanılan Uzlaşı Değeri | BIST30 gün sonu kapanış fiyatı |
Vade Sonu Hesaplaması |
Vade sonu hesaplamasında en önemli detay varantın çarpanıdır (dönüşüm oranı). Bu çarpan varantın kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı olduğunu gösterir. Örneğin;Çarpanı 0.01 olan 1300 kullanım fiyatlı bir endeks ALIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili endeks uzlaşı değerinin 1350 olduğu durumda, bu varantın vade sonu fiyatı; Çarpanı 0.01 olan 1300 kullanım fiyatlı bir endeks SATIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili endeks uzlaşı değerinin 1200 oldugu durumda, bu varantın vade sonu fiyatı; |
Dayanak Varlık | DAX Endeksi |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay PiyasasI’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar. |
Avantajlar |
Alım varantları ile yükselen satım varantları ile düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkanı vardır. Görece küçük bir sermayeyle yatırım yapıldığından dolayı yatırımcısına kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardır. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızli bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Ödeme Günü | T+3 |
Vade İçi Fiyatlama | Yurtiçi dayanak varlıklara dayalı varantlardan farklı olarak yabancı bir para birimi üzerinden fiyatlanan bir dayanak varlığa bağlı varantlarda kur seviyesi bir değişken olarak varant fiyatlarına yansır. Döviz kurunun etkisi varantın değeri seviyesinde olacaktır. Detaylandırmak gerekirse, varantlar dayanak varlığın işlem gördüğü kur cinsinden fiyatlanırken Borsa İstanbul’a kotasyon iletimi sırasında o anki güncel kur ile çarpılarak Türk Lirası’na çevrilir. Bu nedenle ilgili döviz kurunda yaşanan hareketler varantların fiyatlarına da etki eder. Diğer parametrelerin sabit kaldığı varsayımıyla döviz kurunun Türk Lirası karşısında yükselmesi alım ve satım varantlarına pozitif, döviz kurunun değer kaybetmesi negatif etki etmesine neden olur. |
Vade Sonu Uzlaşma Hesabında Kullanılan Uzlaşı Değeri | Vade sonu günü DAX endeksi kapanış değeri varantın vadesinde dikkate alinan uzlaşı değeridir. Karda biten varantlarda uzlaşı fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki fark çarpan ile çarpılıp bulunan deger TCMB'nin vade sonu günü açıkladığı gösterge niteliğindeki Avro /Türk Lirasi alış kuru ile çarpılır. Bulunan tutar vade sonunu takip eden üçüncü takas gününde yatırımcısına nakit olarak ödenir. |
Vade Sonu Hesaplaması |
Vade sonu hesaplamasında varantın çarpanı (dönüşüm oranı) ile düzeltmek gerekir. Bu çarpan varantin kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı taşıdığını gösterir. Varantlarda çarpanlar dayanak varlığa göre farklılık göstermektedir. Örneğin;Çarpanı 0.0002 olan 15,000 EUR kullanım fiyatlı bir DAX endeksi ALIM varantı için; Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 16,000 EUR, EUR/TL'nin 10.00 olduğu durumda, bu varantın vade sonu degeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 15,000 EUR veya 15,000 EUR'nun altında olduğu durumlarda ise: Çarpanı 0.0002 olan 15,000 EUR kullanım fiyatlı bir hisse SATIM varantı için; Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 14,500 EUR, EUR/TL'nin 10 olduğu durumda, bu varantın vade sonu değeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 15,000 EUR veya 15,000 EUR'nun üstünde oldugu durumlarda ise: |
Dayanak Varlık | Brent Petrol Vadeli Kontratı |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar. |
Avantajlar |
Alım varantları ile yükselen satım varantları ile düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkanı vardir. Görece küçük bir sermayeyle yatırım yapıldığından dolayı yatırımcısına kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardır. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızlı bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Ödeme Günü | T+3 |
Vade İçi Fiyatlama | Yurtiçi dayanak varlıklara dayalı varantlardan farklı olarak yabancı bir para birimi üzerinden fiyatlanan bir dayanak varlığa bağlı varantlarda kur seviyesi bir değişken olarak varant fiyatlarına yansır. Döviz kurunun etkisi varantın değeri seviyesinde olacaktır. Detaylandırmak gerekirse, varantlar dayanak varlığın işlem gördüğü kur cinsinden fiyatlanırken Borsa İstanbul’a kotasyon iletimi sırasında o anki güncel kur ile çarpılarak Türk Lirası’na çevrilir. Bu nedenle ilgili döviz kurunda yaşanan hareketler varantların fiyatlarına da etki eder. Diğer parametrelerin sabit kaldığı varsayımıyla döviz kurunun Türk Lirası karşısında yükselmesi alım ve satım varantlarına pozitif, döviz kurunun değer kaybetmesi negatif etki etmesine neden olur. |
Vade Sonu Uzlaşma Hesabında Kullanılan Uzlaşı Değeri | ICE Futures Europe- Commodities Borsasinda işlem gören ilgili ICE Brent petrol vadeli işlem sözleşmesinin uzlaşı fiyatı dayanak varlığın uzlaşı değeridir. Karda biten varantlarda uzlaşı fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki fark çarpan ile çarpılıp bulunan deger TCMB'nin vade sonu günü açıkladığı gösterge niteliğindeki Amerikan Dolari /Türk Lirasi alış kuru ile çarpılır. Bulunan tutar vade sonunu takip eden üçüncü takas gününde yatırımcısına nakit olarak ödenir. |
Vade Sonu Hesaplaması |
Vade sonu hesaplamasında varantın çarpanı (dönüşüm oranı) ile düzeltmek gerekir. Bu çarpan varantın kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı taşıdğını gösterir. Varantlarda çarpanlar dayanak varlığa göre farklılık göstermektedir. Örneğin;Çarpanı 0.05 olan 70 USD kullanım fiyatlı bir Brent Petrol ALIM varantı için; Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 75 USD, USD/TL'nin 8.00 oldugu durumda, bu varantın vade sonu değeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 70 USD ve 70 USD'nin altında olduğu durumlarda ise: Çarpanı 0.05 olan 80 USD kullanım fiyatlı bir Brent Petrol SATIM varantı için; Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 70 USD, USD/TL'nin 8.00 olduğu durumda, bu varantın vade sonu değeri söyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 80 USD ve 80 USD' nin üstünde oldugu durumlarda ise: |
Dayanak Varlık | Ons Gümüş |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar |
Avantajlar |
Alım varantları ile yükselen satım varantları ile düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkanı vardır. Görece küçük bir sermayeyle yatırım yapıldığından dolayı yatırımcısına kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardir. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızlı bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Vade Sonu Ödeme Günü | T+3 |
Vade İçi Fiyatlama | Yurtiçi dayanak varlıklara dayalı varantlardan farklı olarak yabancı bir para birimi üzerinden fiyatlanan bir dayanak varlığa bağlı varantlarda kur seviyesi bir değişken olarak varant fiyatlarına yansır. Döviz kurunun etkisi varantın değeri seviyesinde olacaktır. Detaylandırmak gerekirse, varantlar dayanak varlığın işlem gördüğü kur cinsinden fiyatlanırken Borsa İstanbul’a kotasyon iletimi sırasında o anki güncel kur ile çarpılarak Türk Lirası’na çevrilir. Bu nedenle ilgili döviz kurunda yaşanan hareketler varantların fiyatlarına da etki eder. Diğer parametrelerin sabit kaldığı varsayımıyla döviz kurunun Türk Lirası karşısında yükselmesi alım ve satım varantlarına pozitif, döviz kurunun değer kaybetmesi negatif etki etmesine neden olur. |
Vade Sonu Uzlasma Hesabinda Kullanilan Uzlasi Degeri | Uzlaşı hesaplamalarında referans alınan “Dayanak Gösterge Uzlaşı Fiyatı”, vadesonunda Bloomberg BFIX ekranında XAGUSD kuru için Borsa İstanbul Pay Piyasası sürekli işlem kapanış saati ve dakikasında sabitlenen ortalama (mid) değerdir. Bu değer Amerikan Dolar’ı (USD) cinsinden açıklanan bir değerdir. Karda biten varantlarda uzlaşı fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki fark çarpan ile çarpılıp bulunan değer TCMB'nin vade sonu günü açıkladığı gösterge niteliğindeki Amerikan Doları /Türk Lirası alış kuru ile çarpılır. Bulunan tutar vade sonunu takip eden üçüncü takas gününde yatırımcısına nakit olarak ödenir. |
Vade Sonu Hesaplaması |
Vade sonu hesaplamasında varantın çarpanı (dönüşüm oranı) ile düzeltmek gerekir. Bu çarpan varantın kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı taşıdığını gösterir. Varantlarda çarpanlar dayanak varlığa göre farklılık göstermektedir. Örnegin;Çarpanı 0.05 olan 23 USD kullanım fiyatlı bir Ons Gümüş ALIM varantı için; Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 25 USD, USD/TL'nin 8.00 olduğu durumda, bu varantın vade sonu değeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 23 USD ve 23 USD'nin altında olduğu durumlarda ise: Çarpanı 0.05 olan 27 USD kullanım fiyatlı bir Ons Gümüş SATIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 25 USD, USD/TL'nin 8.00 olduğu durumda, bu varantın vade sonu değeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 27 USD ve 27 USD' nin üstünde olduğu durumlarda ise: |
Dayanak Varlik | Ons Altın |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar. |
Avantajlar |
Alım varantları ile yükselen satım varantları ile düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkani vardır. Görece küçük bir sermayeyle yatırım yapıldığından dolayı yatırımcısına kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardir. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızlı bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Vade Sonu Ödeme Günü | T+3 |
Vade İçi Fiyatlama | Yurtiçi dayanak varlıklara dayalı varantlardan farklı olarak yabancı bir para birimi üzerinden fiyatlanan bir dayanak varlığa bağlı varantlarda kur seviyesi bir değişken olarak varant fiyatlarına yansır. Döviz kurunun etkisi varantın değeri seviyesinde olacaktır. Detaylandırmak gerekirse, varantlar dayanak varlığın işlem gördüğü kur cinsinden fiyatlanırken Borsa İstanbul’a kotasyon iletimi sırasında o anki güncel kur ile çarpılarak Türk Lirası’na çevrilir. Bu nedenle ilgili döviz kurunda yaşanan hareketler varantların fiyatlarına da etki eder. Diğer parametrelerin sabit kaldığı varsayımıyla döviz kurunun Türk Lirası karşısında yükselmesi alım ve satım varantlarına pozitif, döviz kurunun değer kaybetmesi negatif etki etmesine neden olur. |
Vade Sonu Uzlaşma Hesabında Kullanılan Uzlaşı Değeri | Uzlaşı hesaplamalarında referans alınan “Dayanak Gösterge Uzlaşı Fiyatı”, vade sonu gününde Bloomberg BFIX ekranında XAUUSD kuru için Borsa İstanbul Pay Piyasası sürekli işlem kapanış saati ve dakikasında sabitlenen ortalama (mid) değerdir. Bu değer Amerikan Dolar’ı (USD) cinsinden açıklanan bir değerdir. Karda biten varantlarda uzlaşı fiyatı ile kullanım fiyatı arasındaki fark çarpan ile çarpılıp bulunan değer TCMB'nin vade sonu günü açıkladığı gösterge niteliğindeki Amerikan Doları /Türk Lirası alış kuru ile çarpılır. Bulunan tutar vade sonunu takip eden üçüncü takas gününde yatırımcısına nakit olarak ödenir. |
Vade Sonu Hesaplaması |
Vade sonu hesaplamasında varantın çarpani (dönüşüm oranı) ile düzeltmek gerekir. Bu çarpan varantin kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı taşıdığını gösterir. Varantlarda çarpanlar dayanak varlığa göre farklılık göstermektedir. Örneğin;Çarpanı 0.001 olan 1700 USD kullanım fiyatlı bir Ons Altın ALIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 1750 USD, USD/TL'nin 8.00 olduğu durumda, bu varantın vade sonu değeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 1700 USD ve 1700 USD'nin altında olduğu durumlarda ise: Çarpanı 0.001 olan 1800 USD kullanım fiyatlı bir Ons Altın SATIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 1750 USD, USD/TL'nin 8.50 olduğu durumda, bu varantın vade sonu değeri şöyle hesaplanır: Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili dayanak varlığın uzlaşı değerinin 1800 USD ve 1800 USD' nin üstünde olduğu durumlarda ise; |
Dayanak Varlık | BIST Spot Altın Endeksi ( BIST Spot Altın Endeksi uluslararası piyasalarda oluşan USD/Ons cinsi spot altın fiyatlarının TL/gram fiyatına çevrilmesiyle hesaplanmaktadır.) |
Nasıl İşlem Yapılır? | Borsa İstanbul Pay Piyasası’nda sürekli müzayedede işlem görürler, hisse senetleri gibi alınıp satılırlar. |
Avantajlar |
Alım ve satım varantları ile her yükselen ve düşen piyasa beklentisine yatırım yapma imkanı vardır. Yatırımcısına küçük bir sermayeyle kaldıraç sağlar. Teminat gereksinimi yoktur. Maksimum kar sınırsız iken, maksimum zarar ödenen primle sınırlıdır. |
Riskler |
Belirli bir vadeleri vardır. Zaman değeri kaybederler. Vade sonunda değersiz son bulabilirler. Kaldıraçlı olmaları nedeniyle hızlı bir şekilde değer kaybedebilirler. |
Son İşlem Günü | Vade sonu tarihi |
Takas Günü | T+2 |
Ödeme Günü | T+3 |
Vade Sonu Uzlaşma Hesabında Kullanılan Uzlaşı Değeri | BIST Spot Altın Endeksi gün sonu kapanış fiyatı |
Vade Sonu Hesaplaması | Vade sonu hesaplamasında en önemli detay varantın çarpanıdır (dönüşüm oranı). Bu çarpan varantın kaç adet dayanak varlığı alma ya da satma hakkı olduğunu gösterir. Örneğin; Çarpanı 0.005 olan 3200 kullanım fiyatlı bir BIST Spot Altın Endeksi’ne dayalı ALIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili endeks uzlaşı değerinin 3300 olduğu durumda, bu varantın vade sonu fiyatı; (3300 – 3200 ) x 0.005 =0.50 TL’ dir. Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili endeks uzlaşı değerinin 3200 veya 3200 seviyesinin altında olduğu durumlarda ise; ALIM varantı değersiz itfa olur yani degeri “0” olur. Çarpanı 0.005 olan 3200 kullanım fiyatlı bir endeks SATIM varantı için vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili endeks uzlaşı değerinin 3000 olduğu durumda, bu varantın vade sonu fiyatı; (3200 - 3000 ) x 0.005 =1 TL’ dir. Vade sonunda hesaplamada kullanılacak ilgili endeks uzlaşı değerinin 3200 veya 3200 seviyesinin üstünde olduğu durumlarda ise; SATIM varantı değersiz itfa olur yani degeri “0” olur. |