Temettülerin Varantlara Olan Etkisi

Dayanak varlığı pay ve pay endeksi olan varantların hesaplanmasında dayanak varlığın fiyatına ek olarak kullanım fiyatı, vadeye kalan gün sayısı, oynaklık, faiz oranı ve temettü beklentisi gibi değişkenler kullanılmaktadır. Özellikle pay senetlerinin temettü ödemelerinin yapılmaya başlandığı dönemde yatırımcılar temettü ödemelerinin paylara ve pay endekslerine dayalı varantlardaki olası etkileri hakkında bilgi sahibi olmalıdır.

Varantlar normal şartlarda temettü beklentisi hesaba katılarak fiyatlanır. Temettü etkisi varant fiyatlarının içindedir. Böylece temettülerin ödeme günlerinde yaşanan temettü kaynaklı dayanak varlıkta oluşan fiyat hareketleri, alım ve satım varantlarında değer değişikliğine neden olmaz. İlgili Sermaye Piyasası Aracı Notu’nda belirttiği gibi olağan nakit temettüler, varantlarda ayarlama gereksinimi doğurmaz.

Diğer taraftan, varantların işlem görmeye başlamasından sonra temettü beklentilerinde meydana gelen değişiklikler, varantların fiyatlarında hem aşağı hem de yukarı yönde değişimlere sebep olabilir. Diğer değişkenler sabit kalmak kaydıyla, tipik olarak vade tarihi içinde beklenen temettünün iptal olması veya açıklanan temettünün beklenenden düşük olması alım varantlarının fiyatını artırabilirken, satım varantlarının fiyatını düşürebilir. İlgili dayanak varlık tarafından vade tarihi içinde beklenmeyen temettü açıklanması veya açıklanan temettünün beklenenden yüksek olması ise alım varantlarının fiyatını azaltabilir, satım varantlarının fiyatını arttırabilir. Temettü açıklamaları normal şartlarda temettü ödemesinden önce yapılmaktadır. Temettü miktarı ve ödeme takvimi beklentilere yakın seviyelerde ve tarihte ise, varant fiyatında açıklama döneminde bir etki olmasını beklememek gerekir.

Temettü miktarının yanı sıra temettünün hangi tarihte ödeneceği en az temettü miktarı kadar önem taşımaktadır.

Örneğin bir ABC pay senedinde tarihsel olarak tüm temettülerin Mayıs ayı içerisinde gerçekleştiğini ve her sene 1 TL temettü ödemesi yaptığı bir senaryo var sayılsın. Yine, bu pay senedini dayanak varlık olarak kullanan delta değeri mutlak değer olarak aynı olan Mart, Nisan ve Mayıs vadeli alım ve satım varantlarının işlem gördüğü değerlendirilsin. İhraççının temettü beklentisi tarihsel veri ışığında Mayıs ayı vadeli varantların fiyatlamalarında 1 TL olarak yer bulurken, Mart ve Nisan vadeli varantların vadesi tarihi sonrasında temettü ödemesi beklendiğinden Mart ve Nisan vadeli varantların fiyatlamalarında temettü dahil edilmez. Bu durumda varantların fiyatları aşağıdaki tablodaki gibi senaryo edilir:

ABC şirketinin beklenmedik bir şekilde temettü ödemesinin pay senedi başına 0,50 TL’de olacağını ve bu ödemeyi Nisan ortasında yapılacağı açıklamasını kamuyla paylaştığı ortamda ihraççının varant fiyatlamalarında kullanılan temettü miktarları güncellemesi beklenir. Bu senaryoda, varant fiyatlarında dayanak varlık fiyatında bir değişiklik olmaksızın dayanak varlığı oluşturan şirketin duyurusunu takiben güncellenen temettü parametresi sonucu aşağıdaki tablodaki gibi bir değişikliğe neden olabilir:

Senaryoda belirtilen şekilde varantlarda dayanak varlığın fiyatından bağımsız olarak fiyat değişimleri yaşanabilir. Yaşanan fiyat değişimi sonrasında temettü ödemesinin yapılacağı gün temettü miktarı oranında dayanak varlıkta yaşanacak fiyat hareketi sonucu varant fiyatlarında bir fiyat hareketi olması beklenmemelidir.

Özellikle temettü verimi yüksek olan pay senetlerinde ve temettü ödeme dönemlerinde temettü beklentisinin varant fiyatlarına etkileri yatırımcılar tarafından göz önünde bulundurulmalıdır.